Polen 2007

Geplaatst op door Jeroen Verhoeff
  • .
  • In Mei 2007 heb ik voor de vijfde maal de Biebzra rivier en het Bialowieza oerbos in Oost-Polen bezocht, dit keer als reisgids.
  • .
  • BIEBZRA
  • .Polen natuur reisverslag Biebzra
  • .
  • De Biebzra is zo ongeveer de laatste ongehinderd en oorspronkelijk stromende laaglandrivier van Europa. Venen, riet en zeggenmoerassen, hooilandjes, rivierduinen en bossen wisselen elkaar af in een prachtig, middeleeuws aandoend landschap. Bijna alles, op de beer na, groeit en loopt hier nog rond zoals vroeger. Elanden, edelherten, en reeën scharrelen door de vlakte en er zitten hier zelfs ook nog wolven in het moeras. Overal boven het water vliegen zwarte sternswitwangsterns en zwermen witvleugelsterns. Kwartelkoningen, grote karekieten en alle andere rietzangers zijn hier nog heel gewoon. Als de nacht valt kwaken boomkikkers hun blaas letterlijk uit hun lijf en hoor je veenmollen ratelen, roerdompen hoempen en noordse nachtegalen zingen.
  • .Levendbarende hagedis
  • .
  • Levendbarende hagedis
  • .
  • .
  • Oliekever
  • .
  • .
  • Eland
  • .
  • .
  • Paardenbloemen
  • .
  • .
  • Zwangere levendbarende hagedis met teek in oor.
  • ..
  • De Biebzra rivier.
  • .
  • De Biebzra is een vogelparadijs. We zagen zeearenden, schreeuwarenden en een bastaardarend, roodhalsfuten, veel kraanvogels, buidelmezen, klapeksters, waterrietzangers, kuddes wielewalen en zelfs bijeneters.
  • .
  • .
  • Schallebijter
  • .
  • .
  • Zoetwatersponzen
  • .
  • Eindelijk even tijd om een krap half uurtje te snorkelen! Snel pak ik mijn spullen en stap ik het koude water in. Wauw! Het water voert me mee over geribbelde zandbodems vol pijlkruid en drijvend fonteinkruid waarvan de lange bladeren en stengels bewegen in de stroom alsof het stormt in slowmotion. Langs de kant hangen hele scholen bittervoorns, jonge roofbleien jagen langs me in het open water, een snoek en een baars liggen tussen de plompbladeren en een school riviergrondels scharrelt over de bodem. Als ik me vasthoud aan een tak hang ik als een windvaan in de stroom. Zo wordt ik door het riet steeds opnieuw benaderd door blankvoorns, rietvoorns en kopvoorns en zelfs flinke windes komen dichterbij. Het is adembenemend mooi allemaal.

  • En ik heb enkel deze, bovenstaande foto omdat ik in de haast lege batterijen in mijn camera gestopt heb!
  •  
  • .
  • .
  • Roepende boomkikker in de nacht.
  • .
  • .
  • Onder het dak van ons onderkomen woont een steenmarter. Hier kijkt hij of de kust veilig is om op stap te gaan.
  • .
  •  
  • .
  • BIALOWIEZA
  • .
  • .
  • .
  • .

Bialowieza is een klein dorpje, net naast de grens met Wit Rusland, gelegen in een groot bosgebied. In dat bosgebied ligt een speciaal stukje bos van enige vierkante kilometers. Speciaal, omdat dit het enige stukje laaglandbos is in heel Europa dat nooit gekapt schijnt te zijn. Het is dan ook een prachtig woud vol enorme winterlindes, eiken, haagbeuken en fijnsparren tot soms meer dan vijftig meter hoog. Veel bezoekers zijn verbaasd van de openheid en de hoeveelheid aan soorten vogels die elders zeldzaam zijn. In en rond het strikte reservaat heb ik negen soorten spechten gezien! De draaihals, de zwarte, de groene, grijskop, grote bonte, middelste bonte, kleine bonte, witrug en drieteenspecht. Verder zag ik prachtige withals, kleine, bonte en grauwe vliegenvangers, en raven.

  • .
  • .
  • .
  • Rosse woelmuis
  • .
  • .
  • Waterviolier
  • .
  • Na een week de natuurgids te hebben gespeeld, blijf ik nog twee dagen extra. In mijn eentje  wandel en fiets ik van vier uur in de morgen tot half twaalf in de nacht door de productiebossen die om het strikte reservaat liggen. Het zijn mooie productiebossen, afwisselend en rijk aan leven.
  • .
  • .
  • .
  • Varens in kletsnat bos
  • .
  • Als ik op mijn gammele huurfiets in het pikkedonker door het bos scheur, vang ik in het licht van mijn zaklamp opeens een wisent (Europese bizon), op een meter of acht afstand! Aaaaahhh! Hij schrikt ook en met veel gekraak dendert hij een stukje door de struiken om zich daarna weer om te draaien en me met vurig reflecterende ogen aan te staren. Vol vaart rij ik door, zwaaiend met mijn lamp. Even verderop, aan de andere kant van het pad, weer aaaaahhh! Daar staat er nog één! Even ben ik bang dat ik midden in een hele kudde ben gefietst. Gelukkig blijft het bij deze twee. Verder zie ik nog een bosuil, edelherten, reeën, vossen en wasbeerhonden..
  • .
  • .
  • .
  • Deze wisent heeft me hier opeens in de gaten: nu even heel stil blijven staan….
  • .
  • .

Fietsen, fietsen, fietsen en af en toe stilzitten of een stukje wandelen, twee en een halve dag lang.

Krekelzangers zingen eindeloos hun zagende zang vanuit elzenbosjes. Later zie en hoor ik overal appelvinken en wielewalen. Een prachtige mannetjesbunzing steekt in vol zonlicht vlak voor me het pad over. Gemoedelijk steekt hij via een omgevallen boom een stuk water over. Hij ziet me, piept, en is ineens spoorloos verdwenen, wauw! Ik nader een klein veenmoerasje vol bloeiende waterviolier en een kraanvogel rent met grote passen gebukt weg tussen de elzen en vareneilandjes. Haar poten maken slurkende en soppende geluiden in de modder. Als ik een edelhinde bekijk die me verderop vanaf het pad staat te bekijken strijkt er een witgatje neer en loopt er opeens een prachtige zwarte ooievaar vanuit de struiken het pad op. Eekhoorns rennen op en neer langs de boomstammen en twee everzwijnen scharrelen relaxed door het bos. Een kudde wisenten met jongen steekt een pad over. Wisenten zijn lang geleden al uitgeroeid, maar hier in Bialowieza, de laatste plek waar ze voorkwamen, zijn ze ook weer het eerst teruggebracht. Als ik om wil lopen om ze beter te kunnen bekijken zie ik wat in het gras scharrelen. Wauw, een prachtige boommarter, wat mij betreft een van de mooiste dieren die er zijn, laat zich minutenlang bekijken! Daarna sluip ik heel voorzichtig tot op twintig meter afstand van de wisenten, die intussen zijn gaan liggen. Wisenten zijn linke beesten. De eerste keer dat ik hier kwam, ongeveer vijftien jaar geleden, ben ik aangevallen toen ik twee keer zo dichtbij kwam als nu. Het liep gelukkig goed af. Nu maar voorzichtiger zijn, dat heb ik thuis beloofd. Een wisent kijkt me aan door de bosjes. Wat hoor ik toch steeds? Krijg nou niks, ik hoor mijn eigen hart kloppen! Ik ga er toch maar vandoor.

  • .
  • .
  • .
  • .
  • Vroege zon achter elzen
  • .
  • .
  • Ik vind een mooie, heldere zandpoel in het bos. Met wolvensporen op de oever en vol insecten en amfibieën. Hier moet gesnorkeld worden. Het zit vol met poelkikkers, die druk bezig zijn met de voortplanting. Zo druk, dat ik mijn cameraatje bijna tegen hun neus aan kan duwen. Ze kwaken, paren en leggen eieren en trekken zich weinig van me aan.
  • .
  • .
  • .
  • Parende poelkikkers: de eerste eitjes komen er net uit!
  • .
  • .
  • .
  • Dril van een poelkikker. De eitjes worden in kleine klontjes gelegd, zijn half wit en half zwart van kleur en prachtig helder. Je kan op deze foto zelfs zien dat de eicellen zich net beginnen te delen!
  • .
  • .
  • .
  • .
  • Mannetje kamsalamander
  • .
  • .
  • .
  • Poelkikker in kikkerperspectief
  • .
  • .
  • Mannetje kleine watersalamander
  • .
  • .
  • Poelkikker
  • .
  • .
  • .
  • Zonsopkomst boven het oerbos.
  • .
  • .
  • Larve van geelgerande watertor
  • .

Ik hoor kikkers kwaken vanaf het pad. Als ik ga kijken vind ik een poel vol eendekroos en wel vijftig opgewonden poelkikkers die kwaken alsof hun leven er vanaf hangt.  Het waterpeil van de beek is al flink gezakt. Hierdoor is deze beekarm nu niet meer dan een serie opdrogende en dichtgroeiende poeltjes vol helder, theebruin water. Snotverdorie, wat mooi allemaal! Met mijn duikbril in mijn hand en slechts in mijn onderbroek gekleed loop ik, zwijnenpaadjes volgend en brandnetels ontwijkend, begeleid door zingende sperwergrasmussen en koekoeken, naar het water. Monsterachtige larven van geelgerande watertorren wachten doodstil op frisgroene plompenbladeren op prooi. Die is er genoeg: allerlei insectenlarven, kikkervisjes en een paar kleine watersalamanders bevolken het ondiepe water. Wolken rode waterluis staan tussen het riet. Ik kan me amper bewegen in de dikke waterplantenmassa. Het is alsof ik snorkel in een bord spaghetti, maar het is er zo ongelofelijk mooi dat ik me er kranig doorheen worstel.

  • .
  • .
  • .
  • Waterluizen
  • .
  • .
  • Posthoornslak
  • .
  • .
  • .
  • In de oeverbegroeiing zie ik een kleine ringslang jagen. Hij ziet mij ook en houdt zich stil. Als ik langzaam dichterbij probeer te komen hoor ik plotseling geritsel naast me. Een tweede, veel grotere ringslang ligt een net gevangen, vijf centimeter lange kroeskarper in te slikken: wauw! Achteruitkruipend verdwijnt ze in een stapel dood riet.
  • .
  • .
  • Knoflookpad
  • .
  • Deze mooie knoflookpad, normaal gesproken absoluut een nachtdier, liep overdag door het gras te scharrelen. Regelmatig fotografeer ik kleine beesten in mijn hand. Het liefst raak ik een beest niet aan, maar een hoop dieren vluchten gelijk weg als je dichterbij komt. Voorzichtig vangen is dan de enige kans om ze goed te kunnen bekijken. Dan maak ik wat kiekjes en laat ik ze snel weer los. Wat ik ook zou kunnen doen is een mooi plekje zoeken en het dier daar voor een mooie achtergrond neerzetten.  Door hem eerst af te dekken wordt het dier ‘rustig’, zodat hij daarna niet steeds wegspringt. Door hem een beetje te irriteren met je hand of een takje krijg je zelfs een mooie assertieve foto. Veel fotografen, ook professionele, werken zo, soms tot een uur lang. Zo ontstaan dus vaak de mooiste beelden van dieren in het wild. Maar daar doe ik niet aan mee. Dan maar geen foto of een minder mooie foto van het beestje in mijn hand. Er zijn zelfs spuitbussen te koop om vlinders zo af te koelen dat ze keurig blijven zitten!
  • .
  • .
  • .
  • Hazelworm
  • .
  • .
  • Edelherten in ochtendmist
  • .
  • .
  • De natuur in Noordoost Polen is plaatselijk nog ontzagwekkende mooi  en ongeschonden. Mede door de bemoeienis van Nederlandse puurnatuur liefhebbers worden deze gebieden gelukkig ook langzaam steeds beter beschermd.
  • .
  • .