Vandaag staat er op Nature Today (een fijne website vol natuurnieuws) een bericht over exoten. Een internationale groep biologen begint eerst nog wel met de waarschuwing dat exoten erg gevaarlijk kunnen zijn, maar concludeert vervolgens dat exoten soms ook positief voor de biodiversiteit kunnen zijn. Exotische oesters en wieren geven andere dieren in sommige gevallen namelijk meer mogelijkheden om ergens te overleven. Dus laten we niet altijd te negatief over exoten zijn is hun stelling.
Pfffrrrlllllt!
NATUURVEERKRACHT
Jacht, visserij en vervuiling worden vooral als meest vernietigend voor de natuur gezien. Hoe verschrikkelijk veel deze ook inderdaad vernield hebben, als je er mee stopt komt de natuur meestal verrassend sterk en veerkrachtig terug. Kijk bijvoorbeeld naar de wolf: daar waren er nog maar een paar van in wat uithoeken van Europa en nu wandelen ze soms zelfs weer door onze woonwijken. Haring was ooit bijna weg gevist, maar door restricties zijn ze weer relatief aardig op peil. Dat landbouw wereldwijd veel natuur-vernietigender is wordt vaak maar matig beseft.
EXOTEN
Exoten worden ook in eerste instantie vaak positief bekeken. ‘Wat zag ik daar nou toch vliegen? Kijk eens wat een mooi naaktslakje ik in de Grevelingen heb gefotografeerd!’ Succesvolle, ofwel invasieve exoten laten vaak eerst een bevolkingsexplosie zien, waarop we geschrokken reageren, maar vervolgens meestal niets doen. Daarna komen deze nieuwelingen vaak ‘weer in een nieuw, natuurlijk evenwicht met hun omgeving’.
McDONALD EFFECT
Intussen hebben we echter wederom een nieuwe manier weten te scheppen om de wereldwijde natuur enorm te verkloten. Sommige van onze rivieren zitten al voor driekwart vol met exoten. Maar het effect op de lange termijn (zowel lange termijn denken als lange termijn handelen is mogelijk het grootste probleem van onze diersoort) is nog heviger. Want waar de negatieve effecten van jacht, visserij en vervuiling vaak nog terug gedraaid kunnen worden, kan dat met de meeste invasieve exoten niet. Het is waarschijnlijk onmogelijk om Kaspische aasgarnaaltjes of Aziatische lieveheersbeestjes ooit nog weg te krijgen. Zo creëren we op de lange termijn het ‘Mc Donalds effect in de natuur’’. Overal op aarde hebben we straks hetzelfde en beperkte menu. Of je over honderd jaar nu in Japan, Canada of Nederland bent; overal zie je dan vooral Canadese ganzen, Japanse duizendknoop en Amerikaanse rode rivierkreeften.
BIODIVERSITEIT
Biodiversiteit en biomassaliteit nemen wereldwijd enorm af, maar dat wil niet automatisch zeggen dat biodiversiteitsvergroting altijd goed is. Sommige gebieden hebben nou eenmaal een lage biodiversiteit. En zelfs in gebieden met een extreem hoge biodiversiteit kan je de biodiversiteit makkelijk nog groter maken. Een sojaplantage aanleggen in de Amazone verhoogt daar namelijk ook de totale biodiversiteit, want naast de inheemse flora en fauna creëren we zo plek voor extra soorten. Het is belangrijk om woorden en begrippen goed te begrijpen en vervolgens goed te gebruiken. Zoals dat natuur ‘landschap dat niet of nauwelijks door de mens is aangetast’ betekent. Biodiversiteit is nu een populair toverwoord, maar het moet dus niet altijd een heilig doel zijn. Wij mensen weten het altijd allemaal weer beter dan moedertje natuur en achteraf proberen we vaak onze fouten alsnog goed te praten.
WEG MET DIERENLIEFHEBBERS
Er is zelfs een nieuwe bedreiging bijgekomen voor de oorspronkelijke rijkheid van de natuur op aarde: dierenliefhebbers en dierenbeschermers. Exoten worden namelijk vooral door dierenliefhebbers verzameld, gevangen gezet en vervolgens, al dan niet per ongeluk of opzettelijk, verspreid. En gevestigde exoten mogen vaak niet bestreden worden van dierenbeschermers, want die individuele dieren zijn natuurlijk onschuldig. Dat is op zich een goed punt, maar ook weer een bevestiging dat we bijna alles kapot maken, zelfs als het soms met goede bedoelingen gebeurt. Het lijkt qua woorden weinig te verschillen, maar waar veel dierenliefhebbers regelmatig helemaal niet zo lief zijn voor dieren of de natuur zijn natuurliefhebbers dat veelal wel. Net als natuurbeschermers meestal ook beter zijn voor de natuur dan dierenbeschermers.